NGHI THỨC CÚNG LỄ GIAO THỪA
(01 – 01 – âm lịch)
*Tiết thứ làm nghi :
- Chủ lễ niệm hương.
- Dâng hương - tác lễ.
+ CÚNG HƯƠNG (Chủ lễ quỳ xướng) :
Nguyện đem lòng thành kính,
Gởi theo đám mây hương,
Phưởng phất khắp mười phương,
Cúng dường ngôi Tam Bảo.
Thề trọn đời giữ đạo,
Theo tự tánh làm lành,
Cùng pháp giới chúng sanh,
Cầu Phật từ gia hộ :
Tâm Bồ đề kiên cố
Chí tu học vững bền,
Xa biển khổ mông mênh,
Chóng quay về bờ giác.
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát. (3 lần)
+ TÁN PHẬT (Tán dương công đức Phật) :
Thân Phật thanh tịnh tợ lưu ly
Trí Phật ngời sáng như trăng rằm
Phật ở thế gian thường cứu khổ
Tâm Phật không đâu không từ bi
+ LỄ PHẬT :
Phật, chúng sanh thể tính vốn đồng,
Đạo cảm thông không thể nghĩ bàn,
Lưới Đế châu ví đạo tràng,
Mười phương Phật bảo hào quang sáng ngời.
Trước bảo tọa thân con ảnh hiện,
Cúi đầu xin thệ nguyện quy y.
Chí tâm đảnh lễ : Nam mô Tận Hư Không, Biến Pháp Giới, Quá Hiện Vị Lai Thập Phương Chư Phật, Tôn Pháp, Hiền Thánh Tăng Thường Trụ Tam Bảo. (1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ : Nam mô Ta Bà Giáo Chủ Điều Ngự Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật; Đương Lai Hạ Sanh Di Lặc Tôn Phật; Đại Trí Văn Thù Sư Lợi Bồ tát; Đại Hạnh Phổ Hiền Bồ tát; Hộ Pháp Chư Tôn Bồ tát; Linh Sơn Hội Thượng Phật Bồ tát. (1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ : Nam mô Tây Phương Cực Lạc Thế Giới Đại Từ Đại Bi Tiếp Dẫn Đạo Sư A Di Đà Phật; Đại Bi Quan Thế Âm Bồ tát; Đại Thế Chí Bồ tát; Đại Nguyện Địa Tạng Vương Bồ tát; Thanh Tịnh Đại Hải Chúng Bồ tát. (1 lễ)
- TÁN HƯƠNG (nhạc cúng hương) :
Hương xông đảnh báu,
Giới định tuệ hương,
Giải thoát tri kiến quí khôn lường,
Ngào ngạt khắp muôn phương,
Thanh tịnh tâm hương,
Đệ tử nguyện cúng dường.
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ tát. (3 lần)
(Tụng chú Đại Bi, nếu có thời gian . . .)
- TÁN PHẬT :
Trên trời dưới đất không bằng Phật,
Thế giới mười phương cũng khó bằng,
Thế gian có gì con đã thấy,
Tất cả không ai bằng Phật vậy!
Nam mô Thập Phương Thường Trụ Tam Bảo. (3 lần)
- BẠCH THỈNH :
Giao thừa Nguyên Đán lễ thiêng liêng,
Cung thỉnh mười phương Phật Thánh Hiền,
Duyên giác, Thanh văn cùng liệt Tổ,
Thiện thần Hộ pháp với Long Thiên.
Thiêu thân liệt Thánh tử vì đạo,
Dủ ánh uy quang giáng toạ tiền,
Lễ nhạc hương hoa xin cúng dường,
Nguyện cầu giáng phước lễ minh niên.
Nam mô Chứng Minh Sư Bồ tát. (3lần)
- TẤT CẢ NGỒI XUỐNG TỤNG BÀI Ý NGHĨA LỄ.
(tụng chậm)
Nam mô Long Hoa Giáo Chủ Từ Thị Di Lặc Tôn Phật.(3 lần)
Đêm nay ngày lành Nguyên đán,
Giờ này phút thiêng giao thừa,
Chúng con :
Tuân lệ cổ tục ngày xưa,
Mở cửa nghinh Xuân tiếp Phúc.
Truyền thừa Di phong thuở trước,
Lên chùa lễ Phật dâng hương.
Cầu minh niên vạn sự cát tường,
Nguyện xuân nhật Tam nguyên như ý !
Cũng trong lễ hôm nay :
Nhớ xưa có Đại sĩ,
Đức Di Lặc hóa sinh,
Huyện Phụng Hóa, Châu Minh,
Thuộc đời Lương, Trung Quốc.
Tin vui của trời đất,
Ân huệ của nhân sinh.
Ngài có một thân hình,
Đầy từ bi hoan hỷ.
Ngài có nhiều thần bí,
Rất khó nghĩ khôn lường.
Và không ít dị thường,
Thật ngờ phàm ngại thánh.
Người có nhiều kỳ hạnh,
Nói năng không định lời.
Xôn xao trong một thời,
Không ai biết sự thật.
Có người bảo là Phật,
Có kẻ gọi là Thầy,
Đi khất thực đó đây,
Ai cúng gì cũng lấy.
Bị vải treo đầu gậy,
Vật phẩm chứa không đầy,
Có lúc thấy ở đây,
Có khi gặp nơi khác.
Khuyên người chớ làm ác,
Dạy người nên làm lành,
Không ai biết tánh danh,
Gọi Bố đại (3) Hòa thượng.
Một hôm người dùng trượng, (4)
Tại núi chùa Nhạc Lâm,
Ngồi trên đá định tâm,
Nói bài kệ vắn tắt :
“Rằng Ta chơn Di Lặc
Phân thân ngàn muôn ức,
Thường hiện trước mọi người
Mọi người tự không biết”.
Nói xong Ngài nhập diệt,
Diệt Đông lại sanh Tây,
Ứng hóa khắp đó đây,
Vận thần thông diệu dụng.
Và trong một dịp khác :
Trước một số dân chúng,
Ngài tuyên bố như vầy :
“Ta có một vị Thầy (Phật)
Mọi người đều không biết,
Không tô vẽ sơn thếp,
Không một chút thể sắc,
Không chạm trổ điêu khắc,
Không một chút cát bụi,
Sạch sẽ không lau chùi.
Người vẽ vẽ không thành,
Kẻ trộm lấy không được,
Thể tánh vốn tự nhiên.
Tuy là có một thể,
Phân thân ngàn muôn ức”.
Ngài sử dụng thần lực,
Hóa hiện khắp nhơn thiên,
Dạy vẽ kẻ hữu duyên,
Dắt dìu người ít phúc.
Xa lánh đời trần tục,
Đưa về cõi Thiên cung.
Hẹn Long Hoa tam hội trùng phùng,
Nguyện Suất Đà nhất sanh thân cận.
Giờ này mọi nhà kính cẩn,
Xưng dương tán lễ Hồng danh,
Đêm nay trăm họ chí thành,
Trân trọng cúng dường vía Thánh.
Trăm hoa hân hạnh,
Mừng hóa Phật giáng sinh;
Muôn vật vươn mình,
Đón xuân thiên khai thái.
Đến đây tất cả chúng con :
Cúi đầu lễ bái,
Cầu gia đình hạnh phúc an khương;
Ngửa mặt dâng hương,
Nguyện nước nhà hòa bình hưng thịnh.
Năm châu an định,
Bốn biển thanh bình,
Tình với vô tình,
Đồng thành Phật đạo.
Nam mô Đương Lai Hạ Sanh Từ Thị Di Lặc Tôn Phật. (10 lần)
- TÁN :
Bố đại Hòa thượng,
Di Lặc hóa thân,
Giao thừa mừng đón lễ Tân Xuân,
Ban Phúc xuống muôn dân,
Hân hạnh trăm phần,
Mừng rước lễ sanh thần. (giờ giáng sinh)
Nam mô Từ Thị Di Lặc Phật. (3 lần)
- TỤNG CHÚ TIÊU TAI :
Nam mô tam mãn đa mẫu đà nẫm, a bát ra để hạ đa xá, ta nẵng nẫm, đát diệt tha. Án khư khư, khư hế khư hế hồng hồng, nhập phạ ra, nhập pha ra, bát ra nhập pha ra, bát ra nhập phạ ra, để sắt sá, để sắt sá, sắt trí rị, sắt trí rị, ta phấn tra, ta phấn tra, phiến để ca, thất rị duệ ta phạ ha. (3 lần)
Nguyện ngày an lành, đêm an lành,
Ngày đêm sáu thời luôn an lành,
An lành trong mỗi giây mỗi phút,
Xin nguyện Phật từ thường gia hộ.
Nam mô Giáng Cát Tường Bồ tát. (3lần)
- CHỦ LỄ XƯỚNG :
Tội từ tâm khởi đem tâm sám,
Tâm được tịnh rồi tội liền tiêu,
Tội tiêu tâm tịnh thảy đều không,
Thế giới gọi là chân sám hối.
Nam mô Cầu Sám Hối Bồ tát. (3lần)
- TỤNG CHÚ THẤT PHẬT DIỆT TỘI :
Li bà li bà đế, Cầu ha cầu ha đế, Đà la ni đế, Ni ha ra đế, Tỳ lê nể đế, Ma ha dà đế, Chơn lăng càn đế, ta bà ha. (3lần)
- HỒI HƯỚNG :
Vừa rồi bao nhiêu công đức,
Bấy nhiêu hương hoa,
Thành kính thiết tha,
Nguyện xin hiến cúng :
Chư Phật Thánh chúng,
Hộ Pháp thiện thần,
Duy nguyện ai lân,
Thùy từ minh chứng.
- PHỤC NGUYỆN :
Phật từ cảm ứng,
Pháp lực hiệu linh.
Gia hộ cho chúng con :
Chờ Phật Từ Thị giáng sinh,
Ngõ nghe Pháp âm tái chuyển.
Đợi thuở Long Hoa xuất hiện,
Hầu thấy Phật nhựt trùng quang.
Mong thế giới bình an,
Nguyện nhơn sinh hạnh phúc.
Năm mới an khang cung chúc,
Đầu xuân phước thọ chào mừng.
Mạch đạo lưu chuyển không ngừng,
Dòng đời đổi thay chẳng dứt.
Chúng con nguyện :
Tạo thêm công đức,
Tiêu bớt tội khiên,
Phủi sạch não phiền,
Trau dồi trí tuệ.
Học đạo Tứ đế,
Tu hạnh Nhất thừa,
Tinh tấn sớm trưa,
Cầu thành Phật đạo.
- LỄ BÁI THÙ ÂN :
Chí tâm đảnh lễ : Tận Hư Không, Biến Pháp Giới Quá Hiện Vị Lai Vô Lượng Thường Trụ Tam Bảo. (1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ : Hiện tọa Đạo tràng, Đại Từ Đại Bi, Bổn Sư Từ Phụ Thích Ca Mâu Ni Phật. (1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ : Lạc Bang Giáo Chủ Đại Từ Đại Bi Tiếp Dẫn Đạo Sư A Di Đà Phật. (1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ : Long Hoa Giáo Chủ Đương Lai Hạ Sinh Từ Thị Di Lặc Tôn Phật. (1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ : Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật. (1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ : Tây Thiên Đông Độ Việt Nam Lịch Đại Truyền Giáo Chư Vị Tổ Sư. (1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ : Qui Y, Thế Độ Phú Pháp, Truyền Giới, Giáo Thọ Chư Vị Tổ Sư. (1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ : Việt Nam Phật Giáo Lịch Đại Thần Tăng, Thánh Tăng, Cao Tăng, Danh Tăng Chư Vị Tổ Sư. (1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ : Chư Thánh Tử Đạo, Chư Vị Cư Sĩ Tiền Bối Hữu Công Liệt Vị Giác Linh. (1 lễ)
Đại vì : Đàn na Thí chủ ân, Thiện hữu tri thức ân, đảnh lễ Thập phương thường trụ Tam Bảo. (1 lễ)
Đại vì : Quốc gia ân, chúng sanh ân, sư trưởng ân, phụ mẫu ân, đảnh lễ Thập phương thường trụ Tam Bảo. (1 lễ)
(Tụng Bát Nhã Tâm Kinh, nếu có thời gian. . .)
- TÁN :
Giao thừa Nguyên đán lễ nghiêm trang,
Rước Phật đón xuân lễ đã hoàn,
Công đức vô biên ban tất cả,
Vui mừng chúc tụng khắp nhơn gian.
Nam mô Viên Mãn Tạng Bồ tát. (3 lần)
- TỤNG :
Nguyện tiêu ba chướng trừ phiền não,
Nguyện được trí tuệ thật sáng tỏ,
Nguyện bao tội chướng thảy tiêu trừ,
Kiếp kiếp thường làm hạnh Bồ tát.
Nguyện sanh Cực lạc cảnh Tây phương,
Chín phẩm hoa sen là cha mẹ,
Hoa nở thấy Phật chứng vô sanh,
Bất thoái Bồ tát là bạn hữu.
Nguyện đem công đức này,
Hướng về khắp tất cả,
Đệ tử và chúng sanh,
Đều trọn thành Phật đạo.
Tự qui y Phật, xin nguyện chúng sanh, thể theo đạo cả, phát lòng vô thượng. (1 lễ)
Tự qui y Pháp, xin nguyện chúng sanh, thấu rõ kinh tạng, trí tuệ như biển. (1 lễ)
Tự qui y Tăng, xin nguyện chúng sanh, thống lý đại chúng, hết thảy không ngại. (1 lễ)
- CHỦ LỄ XƯỚNG :
Rước Xuân lễ mãn,
Khánh đản lễ thành,
Chuông trống hòa thanh,
Lễ từ ba lạy.
*Ghi chú :
(1) Ba kỳ : ba vô số kiếp.
(2) Đế châu : lưới ngọc của trời Đế Thích.
(3) Bố đại : bị vải.
(4) Trượng : gậy.
Lời dặn :
1/ Khi làm lễ gặp trong nghi có dấu gạch ngắn ở đầu hàng (-) đó là tựa đề của mỗi đoạn trong nghi. Người làm lễ không đọc, không tụng các đoạn ấy.
2/ Gặp đoạn có chữ “Tán Phật, tán hương”, cũng không đọc không tụng mà chỉ tụng hay tán các câu ở dưới kế tiếp.
3/ Vị chủ lễ (sư - cư sĩ) nên hướng dẫn Phật tử làm lễ trong việc đọc tụng rất rõ ràng, thư thái, đậu câu, mạch đoạn phân minh. Gặp các câu dài, nhiều chữ phải cắt làm 2 câu.
4/ Lễ cần trang nghiêm và thành kính.
Biên tập : Thích Vân Phong