Nghệ An, Ngày tháng năm 2013
Trọng kính đức Cha Nguyễn Thái Hợp,
Kính đức Cha,
Lời đầu tiên, con xin kính vấn an sức khỏe Cha và cầu xin Thiên Chúa ban ơn cho Cha được an lành hầu lèo lái Giáo phận vượt qua khó khăn hiện nay.
Thưa cha, những sự cố xẩy ra cho giáo phận Vinh nói chung và Mỹ Yên nói riêng, là giáo dân, chúng con rất đau lòng và cảm thông nổi khó khăn của đấng chủ chăn như cha hiện nay. Từ ngày cha về nhậm nhiệm vụ giáo phận, chúng con thiết nghĩ, trước đó, khi còn ở nước ngoài, cha đã nắm rõ tình hình Giáo hội trong nước và một số giáo xứ phía Bắc có những vấn đề mắc mứu với Nhà nước hiện nay, nhất là tài sản cũng như những quy định về pháp lệnh tôn giáo; chúng con dân nghèo, dốt nát, chẳng hiều lý do nào mà các cha không hướng dẫn giáo dân chúng con cách xử thế nào để chúng con không gặp những trở ngại đau thương như hiện nay mà các tôn giáo bạn không phải đổ máu như chúng ta.
Thưa cha, vụ Giám Mục Ngô Quang Kiệt tại giáo xứ Thái Hà đã là bài học đau thương, cuối cùng chúng ta cũng chẳng đạt được gì theo yêu cầu tại trung tâm thủ đô, thì một giáo phận nghèo, miền Trung sỏi đá, làm sao chúng ta có thể cưỡng lại với chính quyền theo đòi hỏi của chúng ta? Con thiết nghĩ, nắng bề nào, che bề đó, nhập giang tùy khúc, nhập gia tùy tục để chúng ta tồn tại và phát triển trong luật pháp hiện tại.
Những năm gần đây, liên tục các giáo xứ, giáo phận phía Bắc chúng ta đều phải đối đầu bằng bạo lực và ngay chúng ta cũng đối xử bằng bạo lực. Chúa đã bảo:"ai dùng gươm sẽ chết vì gươm" thưa cha, thế thì chúng ta đã bạo lực thì Nhà nước họ cũng phải dùng bạo lực, chả lẽ họ chịu thua? Giả thử họ nhân nhượng chúng ta thì các tôn giáo khác cũng bắt chước, Nhà nước bó tay để xã hội bạo loạn?
Đứng trong vị thế một quốc gia, để bảo tồn an ninh trật tự, buộc họ phải dùng quyền lực để ổn định trật tự; quyền lực họ dùng ở mức độ nào còn tùy thuộc thái độ của từng đối tượng và đối tượng tập thể. Đành rằng Giáo hội chúng ta là giáo hội toàn cầu, nhưng chúng ta là con dân của một nước chứ không chỉ là con dân của Chúa; chúng ta sống tùy thuộc pháp luật sở tại, do vậy mọi nhu cầu tín ngưỡng và quyền lợi về giáo sản, giáo chế cũng phải tùy thuộc về chính sách chung của mọi tôn giáo.
Tuy nhiên, phải khách quan nhận thấy, chúng ta, giáo phận Vinh chúng ta có nhiều đặc ân hơn so với các tôn giáo lớn như Phật giáo chưa có. Ví dụ, chúng ta đã mở Đại chủng viên, chiêu sinh tự do,vì cơ sở vật chất chúng ta không đáp ứng đủ số lượng lớn nên chỉ tuyển trên 400 chủng sinh; chúng ta có bệnh viện đa khoa mà chưa tôn giáo nào hiện nay có được. Công trình tái thiết đại chủng viện Vinh Thanh với chi phí kết toán đợt một đã là 7.067.146.000đ. Một đại chủng viện chỉ đứng sau giáo phận Hưng Hóa và Xuân Lộc, nhưng một miền Trung nghèo khó về kinh tế và ít ỏi về dân cư mà giáo phận chúng ta đã có những công trình như thế đã là một ưu thế. Thêm nữa, số lượng Linh mục của ta quá ít so với giáo dân, thế mà nhờ tài lãnh đạo của đức cha nên mọi công việc của Chúa được phát triển tốt đẹp. Chúng con còn nhớ ngày đức cha về nhậm nhiệm sở đã phát biểu: “quý Cha, quý thầy, quý tu sĩ nam nữ và tất cả anh chị em cộng tác với tôi để chúng ta có khả năng phục vụ giáo phận cũng như quê hương đất nước nhiều hơn nữa”.
Về nội tình giáo phận Đức cha đã thực hiện đúng và tốt như lời tuyên bố và kêu gọi trên đây, còn phục vụ quê hương đất nước, theo cha, phục vụ thế nào để đất nước phồn vinh và an sinh xã hội tốt đẹp hơn, giáo dân chấp hành luật pháp tốt hơn; kiểm lại, từ ngày cha về nhận giáo phận đã được 3 năm biết bao biến cố xẩy ra như: Lấn chiếm, chuyển nhượng đất đai, xây dựng công trình trái pháp luật ở Giáo xứ Ngọc Long, xã Công Thành - huyện Yên Thành; Giáo xứ Làng Rào, xã Nghi Hương – huyện Tân Kỳ; Giáo xứ Lập Thạch, xã Nghi Thạch – huyện Nghi Lộc, Giáo họ Yên Trạch, phường Thu Thủy (Thị xã Cửa Lò). Tổ chức hành lễ ngoài cơ sở thờ tự vi phạm Pháp lệnh Tôn giáo của Nhà nước Việt Nam ở xã Yên Khê – huyện Con Cuông; xã Nghĩa Xuân – huyện Quỳ Hợp; xã Châu Bình – huyện Quỳ Châu. Gây rối trật tự công cộng, đánh đập, bắt giữ người trái pháp luật ở xã Yên Khê – huyện Con Cuông; Giáo xứ Mỹ Yên xã Nghi Phương (Nghi Lộc).
Trong việc tách, lập xứ, họ đạo mặc dù mới trình xin đang được chính quyền các cấp xem xét giải quyết, hoặc chưa trình xin nhưng Giáo hội đã tự ý thành lập các xứ, họ đạo. Không những thế, còn tổ chức các hoạt động tôn giáo trái pháp luật, hoặc tổ chức sinh hoạt tôn giáo tại nhà riêng giáo dân, xảy ra ở các huyện Tân Kỳ, Nghĩa Đàn, Con Cuông, Quỳ Hợp, Quỳ Châu...
Trong vòng 01 năm, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 23 vụ vi phạm pháp luật và vụ việc liên quan đến giáo dân. Trong đó, hoạt động đòi lại đất, xây dựng công trình trái pháp luật (10 vụ); chống người thi hành công vụ, hủy hoại tài sản (01 vụ); tụ tập đông người khiếu kiện, chặn xe (02 vụ)...
Kính thưa cha, tuy những sự kiện xẩy ra do một số Linh mục quản xứ đã giảng sai đường lối Nhà nước, đầy giáo dân vào chỗ bạo hành, nhưng Nhà nước đã báo cáo đến Giáo Phận để cha đã thông cho các giao xứ, hình như cha lập lờ để giáo dân phải cực đoan đến đổ máu.
Trong cả nước, ngoài giáo dân của chúng, chưa có tôn giáo nào dám cô lập, tạm giữ cán bộ nhà nước như giáo dân ta đã làm vừa rồi. Việc bắt giữ hay thả người là thuộc thẩm quyền của luật pháp, cán bộ xã không có quyền, thế mà giáo dân bắt ép ông xã trưởng ký nhận giao trả người, để rồi từ đó, lấy cớ bạo loạn. Nếu chúng ta ôn hòa như dân oan khiếu kiện ở Hà Nội, thì chắc chắn Nhà nước không phải dùng đến vũ lực; lỗi do giáo dân và các cha quản xứ, thế mà với chức vụ Giám mục Giáo Phận Vinh, cha thiếu khách quan để dàn xếp, ngược lại "thư chung", cha viết: "Ngày 04/9/2013 quả là ngày hồng phúc cho giáo phận Vinh chúng ta, vì đó là lễ tấn phong Giám mục phụ tá. Rất tiếc là niềm vui và nụ cười của chúng ta vừa nở trên môi, thì ngay buổi chiều hôm đó, những giọt nước mắt và máu của người dân lành đã phải đổ xuống, vì vụ đàn áp tại giáo xứ Mỹ Yên thuộc xã Nghi Phương huyện Nghi Lộc, Tỉnh Nghệ An".
Trọng kính Đức Cha, nếu khách quan thì người đọc có thể hiều nhà nước đem quân đến giáo xứ Mỹ Yên để tấn công, tại sao Cha không diễn đạt rõ ràng sự kiện xầy ra từ đâu? chả lẽ tự nhiên họ đem quân đến tấn công một cách vô lý?
Đoạn kế tiếp, Cha lại nói do lời cam kết của nhà nước nên dân đến để nhận lại hai người thân bị bắt 2 tháng trước đó, đã không thực hiện lời cam kết mà còn dùng công an, cảnh sát cơ động, dân quân tự vệ, chó nghiệp vụ, lựu đạn cay...
Với lối nói như thế cho người dân thấy nhà nước tráo trở! Không thể nói là Cha không biết luật pháp - vấn đế bắt và thả người không do cấp xã quyết định. Giấy cam kết của xã là do giáo dân bắt nhốt cán bộ xã và huyện, làm áp lực ký nhận.
Cha trả lời với đài nước ngoài cũng như thông báo và thư chung, Cha quy trách nhiệm cho nhà nước bạo hành làm trên 30 người bị thương, thế thì những cán bộ nhà nước bị hành hung sao Cha không đề cập? cứ như là giáo dân hiền lành bị nạn mà nhà nước hoàn toàn có lỗi.
Trọng kính Đức cha, chúng con thật ngao ngán trước những biến cố cứ đẩy giáo dân làm bia đỡ đạn mà không chỉ ở Giáo Phận chúng ta, tại sao chúng con không được sống bình yên với đức tin Thiên Chúa ? Chúng con được các cha dạy: "Tôn giáo và Cộng sản không đội trời chung".
Những ý tưởng nầy phát xuất từ thời chiến tranh lạnh giữa Liên xô và Tư Bản, nhưng sau khi Liên Xô giải thể thì ý tưởng đó không còn nữa. Những nước XHCN đã thay đổi quan điểm về tôn giáo, đoàn kết và hòa hợp cùng tồn tại và phát triển. Do các cha bị ấn tượng đó khắc sâu, nên nhất cử nhất động của nhà nước đều nghĩ họ áp bức tôn giáo, vì vậy các cha khích động chúng con phải có thái độ cực đoan quá khích mà hậu quả là chúng con lãnh chịu.
Kính Đức Cha, suốt 56 năm trên đất khách quê người, cha đã được tiếp thu kiến thức uyên bác về đời cũng như đạo, con nghĩ cha có tầm nhìn rộng rãi hơn, cư xử mềm dẽo hơn, rút kinh nghiệm các giáo xứ như Thái Hà, Con Cuông...để uyển chuyển lèo lái Giáo Phận Vinh, nhưng, qua sự kiện đau thương vừa rồi, cha thiếu khách quan, chỉ biết lên án Nhà nước mà không thấy cái lỗi của mình. Chứng tỏ, khi được về lại quê hương, lời tuyên bố của cha mang một ý nghĩa khác, một ý nghĩa phục vụ quê hương đất nước theo chiều hướng cực đoan bạo động.
Chúng con nghĩ, nếu tinh thần điều hướng giáo dân đối đầu với nhà nước như thế, chắc chắn chúng con khó bề yên thân hướng về đức tin Thiên Chúa; và nhà nước cũng khó mà tin tưởng thiện chí của cộng đồng Giáo Phận góp phần xây dựng quê hương mà luôn tạo áp lực với nhà nước chỉ vì quyền lợi riêng cho tôn giáo mình.
Con thay mặt một số anh chị em giáo dân Nghệ An kính đến Đức Cha những suy nghĩ thiển cận của con, nếu có gì không đúng xin cha vì Chúa miễn thứ cho chúng con
Giáo dân xứ Nghệ