Mặt trời hồng tỏa nghìn tia nắng . Mỗi tia nắng chứa muôn nghìn hạt nắng - lan tỏa . Tràn ngập ánh sáng, xóa bóng tối, và thức đêm đen . Vạn vật sống dậy, vươn lên, đi tới vạn nẻo đường bằng ánh sáng mênh mông . Ánh nắng cho con người sự sống . Dệt nên cuộc đời biến dịch từng thời khắc. Chúng ta đang hòa nhập với những khổ đau, và hạnh phúc đan xen.
Bạn hiền giúp mình bước trên đường đời không nhầm lẫn . Soi rọi dẫn dắt mình đi trong tỉnh thức . Nhận diện rõ bản chất vạn pháp . Để mình có được hiểu biết . Sống thuận theo và hòa điệu trong trật tự ban đầu vốn có ,để cuộc đời có màu hạnh phúc . Đó là ánh sáng của chánh niệm. Một trong tám điều kiện cần thiết đưa chúng ta đi trên chánh đạo. Con đường hạnh phúc chân chính đức Phật chỉ ra cho chúng ta đi, nên gọi là đạo Phật . Phương pháp đi gọi là Phật pháp.
Thế gian vô lượng sinh ra phiền não vô biên . Nên đức Phật có vô lượng pháp giúp chúng sinh hóa giải. Nhưng để hóa giải thành công được với người, với đời, trước tiên phải hóa giải với những gì xảy ra cho chính bản thân mình. Hóa giải với những náo loạn, làm mất trật tự, mất an ninh và mất quân bình trong lòng, vì tâm còn chất chứa tham, sân, mê muội. Chuyện tự mình hóa giải tưởng như khó . Nhưng nếu chúng ta có phương cách nắm được nguyên nhân phát khởi, để dìu chúng về vị trí uyên nguyên . Trật tự vãn hồi, hòa bình tái lập . Chuyện đâu còn khó nữa.
Tôi thú vị gặp được phương cách hóa giải ấy , trong thời pháp thoại ngắn của một vị thầy còn trẻ ,với chủ đề ĐẠO BỤT CẦM TAY, khi tình cờ ghé thăm ngôi chùa nhỏ nằm ven biên thành phố SaiGon. Một chủ đề nghe thật nhẹ . Nhưng giải quyết vấn đề thường xảy ra không nhỏ.
Tâm con người chứa đủ mọi tánh khí :tốt xấu, thiện ác, thánh thần, ma quỷ. Chúng nằm sâu trong trong tiềm thức . Phật pháp gọi là alaya thức . Thức thứ tám, một trong tám thức của con ngườ i. Giống như những hạt mầm được ôm giữ sâu trong lòng đất . Gặp đủ duyên hội tụ thì sống dậy, và lớn lên . Hình thành theo điều kiện hoàn cảnh thuận nghịch , biểu hiện lâu hay mau. Điều kiện làm sống những hạt mầm , là do ta nuôi dưỡng bằng mắt nhìn , có "cái tôi" điều khiển. Đây là thức thứ bảy gọi là mạt- na thức . Nếu "cái tôi" này không bị định kiến của ta chi phối qua mắt nhìn (nhãn thức) , có ánh sáng chánh niệm soi thấu , thì sẽ không gây phiền nhiễu trong cuộc đời vốn thanh tịnh . Tuần tự như vậy , nếu có chánh niệm trong các thức còn lại như: nghe (nhĩ thức), mũi ngửi mùi (tỷ thức), lưỡi nếm vị (thiệt thức), thân mình nghe nóng lạnh (thân thức), ý khen chê...(ý thức) sẽ giúp ta sáng suốt nhận diện không sai lệch các tình huống xảy ra . Tâm chúng ta sẽ thảnh thơi - an bình. Vì vậy mới có câu “Tâm bình thế giới bình.”.
Dĩ nhiên là con người ai cũng có chung những khí chất kể trên. Ai cũng có trái tim hồng , khẽ reo lời ca dịu dàng , khi yêu dấu lên ngôi . Hơi thở dồn dập khi hờn giận đi qua . Mắt hoa , trán tai nóng rát, lúc sân si tràn ngập trong lòng vì bất mãn. Đó là lúc những tâm hành tốt xấu đi ngang qua tâm . Những cảm giác đang biểu hiện trong thân, trong tâm . Để thỏa lòng, ta đối phó bằng cách đẩy tình huống lên cao độ mất hết những trật tự ban đầu. Đem “cái tôi”, cái ngã của mình vào cuộc nhiều quá . Đi đến mất bình tĩnh, không tỉnh thức. Hậu quả tâm có an được bao giờ?
Với một cảm thọ đang ngang qua tâm thức . Một cơn giận chẳng hạn . Mình không muốn bị nó dày vò. Nghĩa là muốn nó không tồn tại nữa để mọi sự êm đẹp. Ta phải làm sao đây ? Hãy nhận diện cảm thọ ấy ,rồi gọi đúng tên nó:” Này cơn giận, bạn đấy ư ? Tôi vói bạn là một “.Rồi bạn ngồi thật thẳng , thở vào thật sâu , thở ra thật nhẹ . Bạn sẽ thấy cơn giận dừng lại ở mức đó . Tiếp theo ta hãy chăm sóc nó, hãy làm bạn với nó . Lắng nghe và theo dõi đường đi của nó , đến tận những đâu trong các vùng trên cơ thể : À, bạn đang làm nóng mặt tôi rồi đấy nhé. Mặt tôi lúc này ra sao nhỉ ? Mà sao mũi tôi cay cay giống như tôi muốn khóc thế này . À, tôi gọi đúng cơn khóc sắp trào dâng . Sao dừng lại rồi? Không thích khóc nữa à? Vậy giờ thích gì nào? Muốn la to lên à? Sao không la đi? Nghẹn ngực khó thở ư? Nào, hãy thở nhẹ nhàng lại . Ừ ! cứ như thế. Như thế nhé! Nấc à ? Thì cứ nấc xem. Lạ lắm ! cơn giận lắng dịu dần. Nhẹ nhàng hơn rồi phải không? Hãy trò chuyện với nó. Nhớ nương theo hơi thở , theo dõi sát sao từng chút.
Đừng bỏ lơi . Ôm ấp cơn giận như một bà mẹ ôm đứa con mình đang khóc ,trong vòng tay ấm áp và vỗ về . Ánh sáng chánh niệm sẽ soi rọi vào mọi ngõ ngách . Để ta thấy được những vụng về , những tri giác sai lầm , những khó khăn mà ta và người kia đã trãi qua . Chỉ vì chưa thấu hiểu nên cả hai đều khổ như nhau . Đã đến lúc cơn giận nguôi đi trong thuộc tính vô thường của vạn pháp. Khi ta nhận diện và chăm sóc cơn giận trong ta . vô hình chung ta tách rời ta và người làm cho ta giận ( nguyên nhân chính) và chỉ quan tâm ôm ấp và chăm sóc cơn giận . Không còn “ba trong một” nữa. Thế là mình không phải “nhìn cái mặt người ấy là muốn trào nước mắt ra ” .
Cũng không phải "trả thù người kia cho hả giận" . Lúc đó ta đủ bình tĩnh để hiểu và thông cảm hơn . Để nhận thấy mình cũng có lỗi . Cơn giận đã chuyển thành hồ sen của hiểu và thương . Bạn thấy gì không? Bạn vừa vượt qua một cơn bão lòng mà không dụng công đè nén . Cơn bão không thể nhấn chìm bạn . Khi ấy, mình nhìn lại vấn đề với quan niệm nhẹ nhàng có chuyển hóa tốt hơn. Lời nói thốt ra gần với chân lý hơn. Trong ta , còn nhiều tâm hành có thể làm ta đau khổ như ; Ganh ghét , ghen tị ,thù hận , tự ái ....Hãy áp dụng phương cách chăm sóc và vỗ về tương tự như thế.
Đau khổ và hạnh phúc là hai cảm nhận đối lập do toại nguyện và bất toại nguyện . Tất cả bắt nguồn từ cái tâm tỉnh thức hay không của ta. Mức độ bình an trong lòng ta được bao nhiêu, là do ánh sáng chánh niệm soi rọi , làm tan những góc tối trong lòng ta nhiều hay ít. Hạnh phúc tỷ lệ thuận với năng lượng ánh sáng chánh niệm mà ta chế tác được . Cũng cách tính tỷ lệ như vậy , đối với đau khổ và bóng tối ( vô minh ).
Khi có đủ ánh sáng chánh niệm , chúng ta đi không vấp ngã . Ta tránh được những hầm hố, những cạm bẫy gai góc hiểm nguy . Ánh sáng chiếu càng mạnh ,càng lộ rõ những hiểm nghèo tinh vi khuất lấp. Thế là bình an hay đau khổ được thiết lập. Thế có nghĩa là chính ta có bao nhiêu năng lượng chánh niệm trong hành động của mình thì ta gặt hái từng ấy bình an.
Khi biết rõ những gì xảy ra trong thân tâm mình . Nghĩa là tâm về với thân lúc ấy . Thân tâm hợp nhất, Giây phút biết ấy là thiền . Như vậy thôi. Đâu đợi gì tu mấy mươi năm mới biết thiền.
Cứ sống tỉnh thức với tâm như vậy là sống có chánh niệm, là sống thiền, là Đạo Bụt Cầm Tay ,chứ đâu có gì khó khăn lắm phải không? Và với tôi, tôi gọi sự tỉnh thức ấy là ánh sáng từ muôn ngàn tia nắng kết thành dãi sóng . Sóng lại được kết từ muôn ngàn hạt nắng : Từng hạt , từng hạt, của ánh mặt trời trí tuệ. Trong muôn ngàn hạt ánh mặt trời ấy ,luôn có một Hạt Nắng Cầm Tay tôi long lanh ....long lanh soi rọi dẫn tôi ra khỏi vùng u minh phiền não.
Cám ơn ĐẠO BỤT CẦM TAY của Thầy.. Khi qua tâm con chuyển thành hạt nắng. Sức con chỉ đủ xin cầm trong tay một hạt nắng nhỏ bé , trong mênh mông Tuệ Pháp thưa Thầy.
Viết tặng Thầy PT với lòng trân quý.
Tịnh Uyển
Saigon 04/10/2010