HỎI:
Xin cho biết khái quát về cuộc đời và sự nghiệp hoằng pháp của hai ngài Pháp Nhiên thượng nhân, giáo tổ Tịnh Độ tông và Thân Loan thượng nhân, khai tổ Tịnh Độ Chân tông ở Nhật Bản.
ĐÁP:
Tịnh Độ tông Nhật Bản có nguồn gốc từ Tịnh Độ tông Trung Quốc, khởi nguyên do ngài Viên Nhân (794-864) du học Trung Quốc trở về Nhật truyền bá giáo nghĩa Tịnh Độ. Sau đó, pháp môn niệm Phật A Di Đà được ngày Không Dã (903-972) và ngài Nguyên Tín (942-1017) kế thừa, truyền bá rộng rãi. Giai đoạn này, niệm Phật là pháp môn được ứng dụng tu tập cho nhiều tông phái Phật giáo tại Nhật, đặc biệt là Thiên Thai tông và Mật tông. Đến ngày Nguyên Không – Pháp Nhiên (J. Hònen, 1133-1212), Tịnh Độ tông chính thức được thành lập, trở thành một tông phái lớn mạnh.
Pháp Nhiên thượng nhân người huyện Okayama, 9 tuổi xuất gia, 15 tuổi lên núi Tỉ Duệ (tổng bản sơn của Thiên Thai tông) học đạo với ngài Hoàng Viên và Duệ Không. Pháp Nhiên thông hiểu giáo nghĩa của Thiên Thai tông, đọc hết kinh điển đến 5 lần nhưng vẫn chưa tỏ ngộ. Năm 43 tuổi, tại Tàng kinh các ở Hắc Cốc (Pháp Nhiên còn có hiệu Hắc Cốc thượng nhân), nhân đọc Quán Vô Lượng Thọ kinh sớ của ngài Thiên Đạo (Trung Quốc) đến câu “nhất tâm chuyên niệm Di Đà danh hiệu” thì tâm bừng sáng. Sau đó, ngài xuống núi đến Cát Thuỷ ở Đông Sơn lập thoả am (về sau thành Tri Ân viện, tổng bản sơ của Tịnh Độ tông), dựa vào Vãng sinh yếu tập của ngài Nguyên tín làm nền tảng, chuyên niệm hồng danh Phật A Di Đà cầu vãng sanh Cực Lạc. Tăng tín đồ từ vua quan cho đến thứ dân theo ngài học đạo ngày càng đông, tại đạo tràng, tiếng niệm Phật rền vang ngày đêm không gián đoạn. Pháp Nhiên thừa tiếp quan điểm của ngài Đạo Xước (Trung Quốc), xác định niệm Phật là pháp môn hợp với mọi căn cơ trong thời mạt pháp. Lấy Tịnh Độ tam kinh (Vô Lượng) Thọ kinh, Quán Vô Lượng Thọ kinh, A Di Đà kinh) và Vãng sinh luận của ngài Thế Thân làm cơ sở y cứ cho bổn tông. Năm 65 tuổi, Pháp Nhiên trước tác bộ Tuyển trạch bản nguyện niệm Phật tập, với chủ trương chuyên niệm danh hiệu Phật cầu vãng sanh làm pháp môn tu tập.Tịnh Độ tông chính thực thành lập.
Vì sự phát triển quá nhanh chóng, Tịnh Độ tông bị các tông phái bảo thủ gièm pha, nhất là Tăng chúng Tỉ Duệ sơn. Năm 1207, nhân sự kiện hai cao đồ của ngài là Trụ Liên và An Lạc độ hai cung nữ Tùng Trùng và Linh Trùng xuất gia tại Lộc Cốc cùng với sự tố cáo của Nam Đô Bắc Lãnh, dẫn đến việc Trụ Liên và An Lạc bị tử hình, Tri Ân viện bị tàn phá, Pháp Nhiên bị lưu đày ở Tán Kỳ. Đến năm 1211, ngài mới được phóng thích, trở về kinh đô tiếp tục hoằng dương giáo pháp. Ngài tịch tại Đại Cốc, Đông Sơn thọ 80 tuổi và để lại cho hậu thế nhiều tác phẩm được tập thành Pháp Nhiên thượng nhân toàn tập. Hơn 200 năm sau, Tịnh Độ tông mới được trùng hưng và phát triển đến ngày nay.
Thân Loan thượng nhân (J. Shinran, 1173-1262), khai tổ Tịnh Độ chân tông là một cao đồ của Pháp Nhiên. Ngài họ Đằng Nguyên, người Kyoto, xuất gia từ nhỏ với ngài Từ Viên, sau nhập chúng Tỉ Duệ sơn. Năm 29 tuổi, Thân Loan than vấn ngài Pháp Nhiên ở Cát Thuỷ, ngộ ý chỉ và trở thành đệ tử của Pháp Nhiên, tận lực với pháp môn niệm Phật, tin tưởng tuyệt đối vào tha lực. tuy nhiên, ngài Thân Loan chủ trương lập gia đình, được thầy là Pháp Nhiên cho phép, ngài kết hôn cùng với một ni cô tên Huệ Tín, Thân Loan là vị Tăng công khai lập gia đình đầu tiên, khởi nguyện cho tục lệ gia đình của các Tăng sĩ phái Chân tông. Khi giáo đoàn Pháp Nhiên lâm nạn, Thân Loan cũng bị lưu đày. Sau ngài được phép trở thành về kinh đô, giáo hoá tín đồ đông đảo.
Quan điểm tu tập của Thân Loan là tin tưởng tuyệt đối vào tha lực, bản nguyện cứu hộ của Phật A Di Đà. Quy tất cả về một mối duy nhất, niệm Phật, và cho rằng đó là cách báo ân Phật, thậm chí nếu niềm tin Phật Di Đà đủ mạnh, vững chắc thì không cần niệm Phật. Vì thế, tín đồ của Thân Loan, ngoài niệm Phật thì làm tất cả mọi Phật sự để tạo phước điền, bởi điều kiện cốt tuỷ để vãng sanh chính là lòng tin chân thật. Khác với Tịnh Độ tông của Pháp Nhiên chủ trương toàn tâm toàn lực niệm Phật (tự lực nhiều hơn tha lực) vãng sanh theo quan niệm của Thân Loan chỉ cần lòng tin chân thật để lãnh thọ sức cứu độ vô biên của Phật dành cho chúng sanh.
Năm 1224, ngài soạn bộ Giáo hành tín chứng, về sau trở thành giáo điển căn bản của Tịnh Độ Chân tông. Ngài thị tịch năm 90 tuổi, an táng ở Đại Cốc, thuỵ hiệu Kiến Chân đại sư và để lại cho hậu thế nhiều tác phẩm như Tịnh độ văn loại tụ sao, Duy tín Sao văn ý… Tịnh Độ Chân tông về sau mới thành lập, tôn Thân Loan thượng nhân làm khai Tổ cho bổn tông.
Theo Tổ tư vấn/GiacNgo.Vn